เพิ่งตัดแว่นมาใหม่ แต่ทำไมใส่แล้วเวียนศีรษะ ?
หลายคนเคยเจอกับปัญหาเมื่อใส่แว่นสายตาตัวใหม่แล้วรู้สึกเวียนศีรษะ คลื่นไส้ ปวดตาหรือมองเห็นไม่ชัดเท่ากับแว่นสายตาตัวเก่า วันนี้ทาง THE NEXT จะมาอธิบายสาเหตุว่าเกิดจากอะไรและหาวิธีแก้ไขอย่างไรได้บ้าง
ตัดแว่นใหม่ ปรับสายตากี่วัน ? มีปัจจัยอะไรบ้าง ?
ระยะเวลาในการปรับสายตาให้เข้ากับแว่นใหม่ของแต่ละคนไม่เท่ากัน บางคนใช้เวลาในการปรับสายตาอยู่ที่ 3 – 5 วันหรือบางคนอาจใช้เวลาเป็นอาทิตย์เลยก็มี ซึ่งการที่ใส่แว่นสายตาตัวใหม่แล้วมีอาการเวียนศีรษะ เกิดได้จากหลายปัจจัยดังต่อไปนี้
1. การปรับตัวของสมอง
เมื่อเริ่มใส่แว่นสายตาตัวใหม่สมองต้องปรับตัวกับการรับรู้ภาพที่เปลี่ยนแปลงไปจากเดิม เช่น เมื่อใส่แว่นสายตาสั้นภาพที่ส่งมายังสมองก็จะเล็กลงจากเดิม เนื่องจากเลนส์เว้ามีผลทำให้ภาพมีขนาดเล็กลงกว่าความเป็นจริง ทำให้สมองต้องประมวลผลภาพใหม่ นี้จึงเป็นสาเหตุที่ว่าทำไมเราถึงรู้สึกเวียนศีรษะ เห็นพื้นลอยหรือเห็นภาพมัวในช่วงแรกที่เปลี่ยนแว่นใหม่ ซึ่งอาการเหล่านี้จะดีขึ้นเองเมื่อสมองสามารถปรับตัวได้
2. ค่าสายตา
ค่าสายตามีผลต่ออาการเวียนหัวได้หลายกรณี เช่น เมื่อค่าสายตาใหม่เปลี่ยนแปลงไปจากแว่นตัวเดิมมาก สมองต้องทำงานหนักเพื่อประมวลผลภาพใหม่ โดยเฉพาะในกรณีที่เพิ่งใส่ค่าสายตาเอียงครั้งแรกหรือค่าสายตาเอียงเพิ่มขึ้น เพราะภาพจะดูบิดเบี้ยวผิดไปจากเดิม นอกจากนี้ หากค่าสายตาสองข้างต่างกันมาก (เช่น ข้างขวาสั้น -1.00 DS ข้างซ้ายยาว +0.50 DS) สมองจะต้องพยายามปรับการรับรู้ภาพที่มีขนาดต่างกันจากตาทั้งสองข้าง ทำให้เกิดอาการภาพซ้อนและเวียนศีรษะได้ ปัญหาอาจเกิดได้เช่นกันเมื่อจ่ายค่าสายตามากเกินความเป็นจริง หรือวัดค่าสายตาผิดพลาด เช่น วัดเป็นสายตาสั้นทั้งที่ความจริงเป็นสายตายาว ซึ่งทั้งหมดนี้ล้วนส่งผลให้เกิดอาการปวดตา ตามัว และเวียนศีรษะได้
3. จุดประกอบผิด
การประกอบแว่นต้องคำนึงถึงหลายปัจจัย เริ่มจากตำแหน่งจุดกึ่งกลางรูม่านตา (PD) ที่ต้องตรงกับจุดกึ่งกลางเลนส์ เพราะหากไม่ตรงกันจะทำให้แสงหักเหผิดปกติ ส่งผลให้มองเห็นภาพมัว นอกจากนี้ความสูงจากจุดกึ่งกลางรูม่านตาถึงขอบล่างของเลนส์ (Fitting high) ก็สำคัญ โดยเฉพาะในเลนส์สองชั้นหรือเลนส์โปรเกรสซีฟ รวมถึงความโค้งของกรอบแว่น (Face form angle) และมุมเทหน้าแว่น (Pantoscopic tilt) ที่ควรอยู่ที่ 6-7 องศา และ 5-7 องศาตามลำดับ ส่วนระยะห่างระหว่างเลนส์แว่นตาถึงกระจกตา (Vertex distance) ควรอยู่ที่ 12-14 มม. การประกอบที่ไม่ได้มาตรฐานเหล่านี้อาจทำให้เกิดอาการปวดตา เวียนศีรษะ หรือมองเห็นภาพไม่ชัดได้
4. กรอบแว่น
ขนาดและการสวมใส่กรอบแว่นก็มีผลต่อการมองเห็น โดยหากกรอบแว่นใหญ่เกินไปจะทำให้เห็นภาพมัวรอบๆ เลนส์ได้ง่าย ในขณะที่แว่นหลวมเกินไปจะทำให้แว่นไหลตกบ่อยส่งผลให้จุดกึ่งกลางของเลนส์ไม่ตรงกับจุดกึ่งกลางของรูม่านตา และถ้าแว่นคับเกินไปขาแว่นจะกดขมับจนทำให้เกิดอาการปวดศีรษะได้
5. โครงสร้างเลนส์
สายตาสั้นเยอะ ยาวเยอะหรือเอียงเยอะ การใช้เลนส์พื้นฐานแบบทั่วไปอาจไม่เพียงพออาจต้องใช้เลนส์ที่ขัดแบบพิเศษอย่างพวก Aspheric หรือ Double aspheric หรือ Freeform เลนส์แทน
พฤติกรรมการใช้สายตาของแต่ละคนไม่เหมือนกัน เช่น บางคนใช้งานคอมพิวเตอร์วันละหลาย ๆ ชั่วโมง บางคนชอบเล่นกีฬา อาจจำเป็นต้องเลือกเลนส์ที่มีโครงสร้างที่ละเอียดมากขึ้นเพื่อรองรับความต้องการของแต่ละบุคคล
ตัดแว่นใหม่ ปรับสายตากี่วัน ? มีวิธีลดอาการเวียนหัวหรือไม่ ?
หลังจากใส่แว่นสายตาตัวใหม่ อาจจะมีอาการเวียนศีรษะ ปวดตา หรือรู้สึกไม่สบายตาในช่วงแรก ซึ่งเป็นเรื่องปกติที่ร่างกายต้องมีการปรับตัว แต่หากต้องการลดอาการเหล่านี้ สามารถทำได้ตามวิธีต่อไปนี้
1. ค่อย ๆ ปรับสายตากับแว่นตัวใหม่
ควรเริ่มใส่แว่นตัวใหม่ในตอนเช้า และในช่วงแรกควรใส่เพียงไม่กี่ชั่วโมงต่อวัน หากรู้สึกตึงบริเวณดวงตาให้ถอดแว่นพักสักครู่จนอาการดีขึ้นแล้วค่อยใส่ใหม่ เพื่อให้สมองค่อยๆ ปรับตัว โดยเฉพาะหากเป็นการใส่เลนส์สองชั้นหรือเลนส์โปรเกรสซีพเป็นครั้งแรก อาจต้องค่อยๆ ปรับพฤติกรรมการเหลือบมองเล็กน้อย ซึ่งอาจต้องใช้เวลาในการปรับตัวประมาณ 2-3 สัปดาห์
2. หากผ่านไป 3 – 4 สัปดาห์ไปแล้วก็ยังมีอาการเวียนศีรษะอยู่
หากอาการยังคงอยู่หลังจาก 3-4 สัปดาห์ ควรกลับไปที่ร้านแว่นเพื่อตรวจสอบหลายๆ ด้าน ทั้งการ Recheck จุดประกอบและปรับดัดทรงแว่นให้เหมาะสม ตรวจวัดค่าสายตาใหม่เพื่อยืนยันความถูกต้อง รวมถึงพิจารณาปรับเพิ่มหรือลดค่าสายตา และอาจต้องเลือกโครงสร้างเลนส์ใหม่ให้เหมาะสมกับค่าสายตาและพฤติกรรมการใช้งานของคุณ
อาการที่พบบ่อยที่สุดเมื่อตัดแว่นใหม่ คืออะไร ? นอกจากอาการเวียนศีรษะแล้วก็จะมี
- เวลาเดินแล้วรู้สึกว่าพื้นลอย พื้นเอียงหรือพื้นมีระดับสูงต่ำไม่เท่ากัน
- รู้สึกกะระยะยากขึ้น
- เห็นภาพไม่ชัดเป็นบางเวลา
- สิ่งของรอบตัวสีมีรูปร่างที่ผิดไปจากเดิม เช่น รู้สึกว่าประตูโน้มเข้าหาตัวหรือโน้มออกจากตัวของผู้สวมใส่ เห็นภาพเป็นสี่เหลี่ยมคางหมู เห็นภาพเบี้ยว ภาพโค้งนูนหรือโค้งเว้า
- รู้สึกมึนงง ซึ่งเป็นผลมาจากการที่สมองต้องประมวลผลภาพใหม่
- ปวดตา ไม่สบายตา ตาล้าหรือปวดกระบอกตา เกิดจากกล้ามเนื้อตาต้องทำงานอย่างหนักเพื่อปรับกับเลนส์อันใหม่
- ปวดศีรษะ เกิดจากการที่สมองพยายามประมวลผลกับภาพที่เปลี่ยนไปจากเดิมหรืออาจเกิดจากการที่กล้ามเนื้อตาต้องทำงานอย่างหนัก
สรุป
อาการใส่แว่นตัวใหม่แล้วเวียนศีรษะเป็นอาการที่พบได้บ่อย สามารถพบได้ทั้งในเด็กและในผู้ใหญ่และอาจส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวันได้ การใส่แว่นตัวใหม่ทุกครั้งจำเป็นต้องมีการปรับตัวเสมอ ซึ่งเวลาในการปรับตัวของแต่ละคนก็ไม่เท่ากัน หากผ่านไป 3 – 4 สัปดาห์แล้วก็ยังมีอาการเวียนศีรษะอยู่แนะนำว่าควรกลับมาหาที่ร้านเพื่อหาสาเหตุว่าเกิดจากอะไรจะได้แก้ไขปัญหาได้อย่างตรงจุด แต่ถ้าหากอาการยังไม่หาย สามารถเข้ามาตรวจสุขภาพดวงตาหรือปรึกษาจักษุแพทย์ได้ที่ https://www.thenextoptical.com/
